Sołtys

[izai24]

Witam,
czy w Wielkopolskich wsiach na początku XIX wieku zostawało sie sołtysem dożywotnio czy były jakieś "kadencje"? Jeden z przodków miał wpisane w jakimś akcie gdzie występował jako chrzestny że był sołtysem a potem w innych aktach jest tylko informacja że był zagrodnikiem. W ksiedze z innego roku kilka lat później (ale gdy przodek jeszcze żył i był koło 50-tki) ktos inny jest podany jako sołtys.
Zastanawiam się czy był on wybrany tylko na jakiś czas czy może ksiądz sie pomylił przy wpisywaniu....

[bal-wierzb]

witam,
nie mam wiedzy ale nie wydaje mi się aby sołtys był funkcją dożywotnią, przynajmniej ja się nie spotkałam z takim faktem. Poczytaj te dwie pozycje, może coś się rozjaśni. Wprawdzie jedna o Galicji ale ... DYGNITARZE WIOSKOWI. Kazimierz Laskowski oraz Pamiętnik wójta Jan Słomka
pozdrawiam, Basia

[azielik]

Co do wójta, to był on wybierany wśród okolicznej szlachty, ale mógł być wybrany z bogatszych chłopów. Ten tytuł mógł być używany grzecznościowo też po upływie kadencji. Tak przynajmniej było w Galicji w XVIII i XIXw. w przypadku tytułu wójta. Nie sądze aby przy sołtysie było inaczej. O doli wójta czytałem kiedys książkę w e-formacie na stronie którejś biblioteki cyfrowej. Nie pamiętam której

Pozdrawiam,

Andrzej

[izai24]

Dziękuję To w sumie by pasowało do naszych przypuszczeń, ze prapra..był sołtysem tylko przez jakiś okres czasu. Swoją drogą ciekawe czemu nie wybrali go na dłużej ...

[torann]

Poszukuję konkretnych przepisów prawnych, które umiejscawiają sołtysa w hierarchii gminnej w Królestwie Polskim do 1830 r. Wiem, że sołtys był powoływany przez wójta ale czy kandydatura była zatwierdzana przez naczelnika obwodu? Czy może był tylko informowany przez wójta o nowym sołtysie. Jaka była rola sołtysa -ogólnie pisze się o tym, że był pomocnikiem wójta ale na pewno uchwalono przepisy, które określały jego obowiązki, może były to wewnętrzne zarządzenia Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych? Może ktoś ma orientację w tym zakresie?

[bozenac]

Przeglądając akta historii sołectw na Kujawach
w latach w latach 1839 – 1847 trafiłam na dokument z 1844 roku
„Projekt instrukcji dla sołtysów” oraz wnioski i uwagi sołectwa.
Prawdopodobnie został ten dokument zatwierdzony, bo w 1846
występuje już jako „ Instrukcja dla sołtysów”
Na wcześniejsze akta nie natrafiłam.

https://picasaweb.google.com/bciupalska ... directlink

[torann]

Dziękuję pięknie! Świetny dokument choć o dekadę starszy od okresu, który obecnie drążę. Skoro również zajmowałaś sołtysami to może wiesz czy w jaki sposób byli oni powoływani? Czy byli wyznaczanie przez wójta czy też wybierani przez gromadę? Czy sołtysa zatwierdzał na funkcji naczelnik obwodu/powiatu? Gdzieś te informacje obiły mi się o uszy ale nie mogę ich odnaleźć a wertowanie dziennika praw Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego nie daje wyników bo są tam jedynie przepisy o organizacji gminy i o wójtach.

[bozenac]

Wydaje mi się, że 10 lat w tym przypadku nie ma znaczenia,
wybór sołtysa, przywileje i obowiązki uzależnione były od
właściciela wsi, wieś rządowa, szlachecka...
Znawcą nie jestem, dorzucam do albumu Picasy
jeszcze kilka dokumentów, dla zobrazowania tematu.

[torann]

Z Twoich materiałów wynika, że sołtys wybierany był przez gromadę, zatwierdzany przez wójta a potem informowano o tym naczelnika powiatu. Myślę, że regulowały to jakieś przepisy, do których trudno jest dotrzeć. Szukałem analogicznych materiałów jak Twoje dotyczące Ekonomii Ciechocin w woj. płockim. Archiwów po ekonomii nie ma ale jest teczka z tego samego okresu co Twoje materiały. Dotyczą również zwolnienia sołtysów pełniących przez wiele lat swoją funkcję z podatków i nagrodzenia ich. Bardzo interesujące są Twoje materiały i sądzę, że zawierają informacje, które odnoszą się do lat wcześniejszych. Dziękuję bardzo!
Ps. Chciałbym te informacje dopisać do artykułu ale dopóki nie mam pewności, że można je odnieść do okresu 1830-31 to niestety nie mogę tego zrobić.

[bozenac]

Witaj Wojciechu,

Twoje wnioski z udostępnionych dokumentów są oczywiste.
Przydałaby się dyskusja ze znawcami tematu, aby uzupełnili swoją wiedzą
na ten temat, ale mamy sezon ogórkowy...?!
Może warto byłoby przenieść dyskusję na forum historyczne?
Z tych materiałów wynika, że to był czas tworzenia i zatwierdzania praw dla sołtysów.
Jakie prawa obowiązywały wcześniej, nie wiem.
Chyba właściciele dóbr sami wybierali sołtysa i wynagradzali przyznaniem
kawałka ziemi na własność. To wymagało posłuszeństwa i spełniania poleceń wobec poddanych
w imieniu właściciela terenu, np. wykonanie kary cielesnej za nieposłuszeństwo.
Wrzuciłam jeszcze jeden wykaz z gm. Zagrodnica i zobacz,
sołtysi pełnili swoją funkcję nawet przez 35 lat,
to znaczy, że w Cieplinach sołtys został wybrany w 1810 roku.
Po 25 latach pełnienia obowiązków, sołtys był zwolniony z wszelkich podatków
i innych ciężarów w jego gospodarstwie dożywotnio. Mam taki przypadek.
Myślę, że możesz to wykorzystać w swoim art. z odniesieniem do okresu 1830-1831,
tylko że należałoby uporządkować , co obowiązywało we wsi rządowej a co we wsi szlacheckiej.

[torann]

Dziękuję Ci raz jeszcze i serdecznie pozdrawiam!