Księgi ziemskie - co przed i po?

[beatab]

Mój pra… Antonii Budziszewski urodził się w 1825 w Stpicach Choynowo / ziemia nurska /
Jego ojciec Franciszek / ur.~ 1782 / ożeniony z Marianną zd.Bogucka w chwili narodzin syna mieszkał na swojej części dziedzicznej.
W poszukiwaniu dalszych przodków zaczęłam oglądać w AGAD księgi ziemskie nurskie , niestety są one tylko do 1800.
Czy ktoś wie gdzie mogę znaleźć księgi ziemskie po roku 1800 / do ok.1830/
To pomogłoby mi znaleźć imiona rodziców Franciszka / niestety księgi metrylane są tylko od 1808/
Jak sobie radzicie z szukaniem przodków w momencie kiedy zapisy w dostępnych księgach metrykalnych doszły do końca / pomijam wizyty w parafiach u księdza/?
W aktach urodzenia mojego Antoniego jest podany ojciec – urodzony Franciszek Budziszewski , jest duże prawdopodobieństwo ,że to rodzina szlachecka / więc jest szansa na jakieś dokumenty / ale nie wiem jak dalej szukać.
Jeszcze jedno pytanie do osób , które oglądają takie księgi ziemskie w AGAD
Jak sobie radzicie z „dopasowaniem” swojego przodka.
W tych księgach , które przeglądam jest trochę Budziszewskich , Boguckich ,ale przy różnych zapisach jest tylko podane imię ojca np. Antonii , ale przecież w jednej wsi hipotetycznie mogli żyć dwaj Antonii Budziszewscy , którzy byli braćmi stryjecznymi i wtedy który to jest „nasz”?

[Fronczak Waldemar]

Księgi ziemskie prowadzone byly w zasadzie tylko do okresu zaborów. Na niektórych terenach o kilka lat dłużej, jak na ziemi nurskiej. Rok 1800 jest dla tych ksiąg ostatnim.
Później należy szukać hipotek, notariuszy i ksiąg sądów pokoju.

[beatab]

Gdzie można znaleźć księgi sądów pokoju?
Jak można znaleźć hipotekę dotyczącą ziemi z 1825r ?
Może moje pytania są banalne , ale dla mnie podstawowe .

[Fronczak Waldemar]

Nie mam pojęcia co się zachowało z tamtego terenu z późniejszej dokumentacji. To nie mój teren. Szukać należy oczywiście w archiwach i to raczej lokalnych.
Osobą najbardziej zorientowaną jest Krzysztof Dmochowski, który zapoczątkował wątek http://forgen.pl/forum/viewtopic.php?f= ... 658#p45658, a który bada historię szlachty z tamtego terenu [Bieńkowski, Czyżewski, Dąbrowski, Dmochowski, Godlewski, Janczewski, Ołdakowski, Ryszewski, Skłodowski, Tymiński, itd.]

Tu jest link do strony, która w sposób ogólny omawia kolejne zmiany administracyjne z tamtego terenu: http://www.powiatostrowmaz.pl/479-44f2d5d741d4f.htm
Jest on przydatny dla zorientowania się z jakimi jednostkami administracyjnymi mamy do czynienia po 1795 roku, a więc będzie pomocny w przeszukiwaniu baz Sezamu.

Oczywiście polecam odwiedzenie strony gminy Nur http://www.gminanur.pl/content.php?cms_id=8

[Marko]

Witam ! ,
mam pytanie do Państwa czy może ktoś przeglądał księgi ziemskie drohickie, chciałbym dowiedzieć się coś o ich stanie , które lata obejmują i jak wygląda procedura zamówienia w AGAD .
Pozdrawiam
Marek Łoza

[apszczol]

Ksiegi ziemskie i grodzkie (akta sadow szlacheckich) byly prowadzone co najmniej od XIV wieku.
Najstarsze zachowane w AGAD pochodza z XV w. (np. plockie).
Ksiegi te zamykali sukcesywnie zaborcy, zastepujac je nowymi, opartymi na wlasnym sadownictwie.
W przypadku polnocnego Mazowsza zaborca pruski pozwolil dzialac tym sadom do 1798 r. wlacznie.

W okresie po 1798 r., w przypadku ziemi nurskiej, mamy najpierw hipoteke pruska, nastepnie akta trojakich serii tworzone w oparciu o Kodeks Napoleona (od 1808 r.) i nastepnie Kodeks Cywilny Krolestwa Polskiego (lata 1825-1946) - czyli hipoteka, sady pokoju, akta notariuszy.
Cos kolo 1870 r. sady pokoju byly zamienione na sady gminne.

Ksiegi grodzkie drohickie sa w AGAD nieliczne. Ogolnie w zlym stanie.
Znakomita wiekszosc tych akt jest Minsku.

[iraslubryczyński]

Witam Beato,
w swoim wywodzie przodków posiadam osoby o nazwisku Lenartowicz, Orłowski, Marciniak w związku z tym mam pytanko: z jakich terenów pochodzą Twoi przodkowie o podanych przeze mnie nazwiskach? Moi Lenartowicze pochodzili ze Stromca, Orłowscy z okolic Warki, a Marciniakowie z okolic Starej Błotnicy. pozdrawiam Irek

[domislaw]

Beato,

jak wspomniał Waldemar częśc moich przodków wywodzi się z ziemi nurskiej. Spędziłem kilka lat na wertowaniu ksiąg sądowych ziemi nurskiej. Postaram się odpowiedzic Ci na Twoje wątpliwości i dac kilka wskazówek. Tak na marginesie, zając życie, to pewnie znajdziemy jakichś wspólnych przodków... (na swoim drzewie też mam m.in. Boguckich).

Z tego co wiem Stpice Chojnowo należały do parafii Nur. Rodziców Franciszka możesz spróbowac odnaleźc na podstawie jego aktu ślubu z Maryanną bądź też jego aktu zgonu. W tym drugim przypadku często niestety brakuje rzetelnych informacji o rodzicach zmarłego - warto jednak spróbowac. Można przypuszczac, że rodzice Franiszka rodzili się gdzieś mniej więcej w latach 1750 - 1760. Jeżeli uda Ci się ich już ustalic to sądzę, że nie powinno byc większego problemu z poprowadzeniem linii Twoich Budziszewskich na podstawie ksiąg sądowych ziemi nurskiej wstecz. Tam znajdziesz mnóstwo cennych informacji m.in.: intercyzy, testamenty, darowizny (niekiedy również w języku polskim). W większości wspisów podawane są stopnie pokrewieństwa i powinowactwa występujących w nich osób. Czasem sprawa sądowa mogła się ciągnąc nawet 200 czy 300 lat dzięki czemu można się cofnąc nawet o kilka pokoleń za jednym zamachem. Co do identyfikacji poszczególnych rodzin niekiedy podawane są przydomki. Poza tym dane z ksiąg można także skonfrontowac z zapiskami metrykalnymi. Na przykład dla parafii Nur zachował się w Pułtusku indeks urodzonych, zaślubionych i zmarłych dla części XVII i XVIII wieku.

Co do samych poszukiwań w AGAD, to z tego co pamiętam w pracownii naukowej udostępniany jest m.in. słownik łacińsko polski - z pewnością niezwykle przydatny w kwerendzie ksiąg sądowych. Początki nie są łatwe - bazgrali jak kura pazurem co nierzadko doprowadzało mnie do rozpaczy:) !!! Z czasem jednak nabiera się wprawy w odczytywaniu zapisków i można się przyzwyczaic.

Jeżeli miałabyś jeszcze jakieś pytania w tej materii chętnie na nie odpowiem.

Pozdrawiam,

Krzysztof Dmochowski

[krystyna]

Ksiegi ziemskie i grodzkie (akta sadow szlacheckich) byly prowadzone co najmniej od XIV wieku.
Najstarsze zachowane w AGAD pochodza z XV w. (np. plockie).
Ksiegi te zamykali sukcesywnie zaborcy, zastepujac je nowymi, opartymi na wlasnym sadownictwie

Księgi ziemskie i grodzkie kończą się w 1791r a akta notarialne zaczynają się od 1808r.

W akcie notarialnym z 1811r zapisano, że „ po mężu pozostały majątek jedynie w Rewersach w różnych miejscach znajdujący się należy jedynie do …..”
Czy jest szansa na odszukanie dokumentów [ziemia sieradzka]z okresu przejściowego po 1791 do1808r?

SGInscr. – mam wrażenie, jakby były to brudnopisy, wpisy w tego typu księgach mają mnóstwo skrótów, niektóre jestem w stanie wyjaśnić np. mnltr procreatus filus, brum ale już SRR Quia Jpsi jest dla mnie zagadką – podpowiedziałby mi Pan wyjaśnienie?
A korzystając z Pana doświadczenia mam pytanie, czy wpisy w księgach Relacji zawierają te same zapisy spraw co Inskrypcji ale może nie zawierają skrótów?

Datowanie akt. Nie wszystkie akty posiadają datę spisana. Czy, jeśli akt jest w księdze np. lata 1783-1785 to znaczy, że został spisany właśnie w tych latach czy mógł być tylko załączony do sprawy?
Czy jeśli akt zaczyna się -Actum in Castrum Łęczyca- a znajduje się w księgach sieradzkich to można go również wyszukać w księgach łęczyckich?

Miło będzie jak podzieli się Pan swoimi doświadczeniami w tym temacie.


Pozdrawiam
Krystyna

[apszczol]

1. Ksiegi ziemskie i grodzkie koncza sie w zaleznosci od powiatu w bardzo roznych okresach.
Sa takie, gdy kres przychodzi na nie w 1772 roku, a i takie gdzie sa prowadzone az do wojen napoleonskich 1812 roku.

2. Rewersy o ile pochodza z okresu 1791-1807, a nie zostaly wpisane do hipoteki, trzeba szukac po archiwach niemieckich - Berlin albo pewnie Merseburg. Z tym, ze ostatnimi laty sporo materialow z Merseburga wrocilo do Polski do AGAD, gdzie teraz sa niedostepne ze wzgledu na remont.

3.

mam wrażenie, jakby były to brudnopisy, wpisy w tego typu księgach mają mnóstwo skrótów, niektóre jestem w stanie wyjaśnić np. mnltr procreatus filus, brum ale już SRR Quia Jpsi

We wszystkich ksiagach sa skroty. To normalka.
Zapisy prowadzono rownolegle w dwoch, a od 1775 roku w trzech ksiegach.
1) brudnopisy - protokoly,
2) czystopisy z tytulami,
3) akta na stemplach - czyli te transakcje, na ktore nalozono podatki w formie papieru stemplowego (odpowiednik znaczkow skarbowych) w 1775 r. - a zatem wszelkie transakcje pierwotne i ostateczne (a zatem debitum, obligatio, quietatio) i jeszcze z wtornych - transportatio. A zatem brak tu najcenniejszych transakcji posrednich - cessio i comissio, ktore zazwyczaj (zwlaszcza na Mazowszu sa kopalnia wiedzy, zwalszcza gdy sa to cesje i komisje wielkorotne).

Nie mnltr, tylko pnltr czyli osobiscie.
procreatus filius to syn zrodzony
brum - dobra
SRR Quia Ipsi - zdrow na ciele i umysle zeznal, iz


4. W ksiegach sa wpisy biezace i wpisy wczesniejsze, podane do akt w formie oblaty. Kazdy dokument ma swoje miejsce i swoje date. A akt oblatowany date i miejsce pierwotne (wystawienia) i wtorne (kolejnego wpisu). Data jest zawsze, ale dopiero od 1790 r. w wersji poganskiej. Wczesniej datacja w calej Koronie (bez Wolynia i Ukrainy, gdzie obowiazywal II Statut Litewski) byla katolicka - np. feria 3-tia post Santa Lucia Anno Domini 1689 czyli we wtorek po Sw. Lucji Roku Panskiego 1689. To jeszcze da sie ustalic wedle kalendarza poganskiego (ten sam co my go dzisiaj uzywamy). Ale jak wchodza swieta ruchome, zwlaszcza z okresu Wielkanocy i kolejne Niedziele postne - to juz sie poddac nalezy.

5. Ksiegi relacji to sa akta czynnosci woznych sadowych - a zatem informacje o dostarczonych pozwach wraz z ich trescia, wizje lokalne na gruntach wsi, itd.
Ale w XIX w. durni kancelisci Krol. Pol. zaliczyli do relacji takze wszelakie ksiegi roboracji - testamenta, inwentarze i ugody wlaczone do akt oraz ksiegi protestow i manifestow.

[klw]

...
4. ... Ale jak wchodza swieta ruchome, zwlaszcza z okresu Wielkanocy i kolejne Niedziele postne - to juz sie poddac nalezy.
...

Adamie, nie jest tak źle. Wszystkie święta ruchome związane są z datą Wielkiej Nocy, a ta jest obliczalna.

W wikipedii - http://pl.wikipedia.org/wiki/Wielkanoc podany jest nawet szczegółowy algorytm liczbowy oraz generalna zasada "pierwsza niedziela po pierwszej wiosennej pełni księżyca".

[krystyna]

Nie mnltr, tylko pnltr czyli osobiscie.
procreatus filius to syn zrodzony

Bardzo dziękuję za wyjaśnienia.
Zapis „mnltr procreatus Filus” wyrwałam z kontekstu np. Gnosi Petrus Płoski Gnosi Fabiani Płoski cum Cristina Malanowska [mnltr = Matrimonialiter?] Procreatus Filus i tłumaczę jako = w małżeństwie zrodzony syn=
Gdybym mogła poprosić czy dobrze tłumaczę -- Gsa Teresa Biskupska 1mi olim Gnsi Jakub Przenieski Secundo ad pens? voti Gnsi Wojciech Rembieski consors – Urodzona Teresa Biskupska niegdy Jakuba Przenieskiego obecnie zaś Wojciecha Rembieskiego żona,
Czy ad pens –obecnie? Jak poprawnie zapisać ten skrót?
A może jakieś typowe dla tych ksiąg skróty mógłby Pan podać , łatwiej byłoby tym co się nie znają tylko domyślają i przeszukują karta po karcie, rok po roku.
A i nauczą się przy okazji .

Pozdrawiam
Krystyna

[Małecki]

...
4. ... Ale jak wchodza swieta ruchome, zwlaszcza z okresu Wielkanocy i kolejne Niedziele postne - to juz sie poddac nalezy.
...

Adamie, nie jest tak źle.

Jest nawet dobrze W polskiej Wikipedii każdy rok ma swoją stronę z kalendarzem i listą świąt ruchomych.
Na przykład:
http://pl.wikipedia.org/wiki/1689

[apszczol]

Zapis „mnltr procreatus Filus” wyrwałam z kontekstu np. Gnosi Petrus Płoski Gnosi Fabiani Płoski cum Cristina Malanowska [mnltr = Matrimonialiter?] Procreatus Filus i tłumaczę jako = w małżeństwie zrodzony syn=

A to przepraszam, ze wprowadzilem w blad. Oczywiscie chodzi o syna zrodzonego w malzenstwie.

Gdybym mogła poprosić czy dobrze tłumaczę -- Gsa Teresa Biskupska 1mi olim Gnsi Jakub Przenieski Secundo ad pens? voti Gnsi Wojciech Rembieski consors – Urodzona Teresa Biskupska niegdy Jakuba Przenieskiego obecnie zaś Wojciecha Rembieskiego żona,
Czy ad pens –obecnie? Jak poprawnie zapisać ten skrót?

Dokladnie tak! Brawo!!!
No i "ad praesens".

A może jakieś typowe dla tych ksiąg skróty mógłby Pan podać , łatwiej byłoby tym co się nie znają tylko domyślają i przeszukują karta po karcie, rok po roku.
A i nauczą się przy okazji .

Niestety w zaleznosci od sadu i od okresu, a i od pisarza rowniez - istnieja rozne maniery abrewiatur.
Czesto, ze zlapac o co biega, trzeba przejrzec kilkadziesiat kontraktow.

[krystyna]

Dziękuję.

Niestety w zaleznosci od sadu i od okresu, a i od pisarza rowniez - istnieja rozne maniery abrewiatur.
Czesto, ze zlapac o co biega, trzeba przejrzec kilkadziesiat kontraktow.

Też to widzę. Jak będę miała problem z wyjaśnieniem ** kto komu i za co** to adres znam

Pozdrawiam
Krystyna