Dobry Wieczór,
czas odpowiedzieć na pewne pytania i niektóre rzeczy uściślić lub skorygować.
Część I
1. Pełna forma nazwiska Hirschbergów z Galicji to "Hirschberg von Habenschwert" (dalej: H.v.H.).
2. Predykat "(von) Habenschwert" posiada następujące oboczności: "Halbesschwerd", "Habenschwerdt" oraz "Haberschwerdt". Co ciekawe wszystkie w/w alternacje są zniekształceniami niemieckiej nazwy miasta Bystrzyca Kłodzka w dawnym Hrabstwie Kłodzkich (Habelschwerdt).
3. Pierwsza wzmianka, poświadczająca obecność członków rodziny H.v.H. w Rzeszowie pochodzi z 4 XII 1777 r. -
Perillustra Dna Consoris de Hirschberg Secretaris Circuli Pilsnensis Caesa: Regio (akt chrztu Barbary Holinki - Archiwum Parafii Rzymskokatolickiej p.w. św.św. Wojciecha i Stanisława w Rzeszowie,
Liber Baptisatorum, t. VI: 1777-1783, s. 1v).
4. Z początkiem 1787 r. Johann Hirschberg, dotychczasowy kancelista/sekretarz w C.k. Urzędzie Cyrkularnym w Rzeszowie, mianowany został III komisarzem obwodowym. Jeszcze przed awansem Hirschberg podpisywał część dokumentów z upoważnienia starosty. Z zasobów Oddziału na Wawelu Archiwum Narodowego w Krakowie znany jest jeden z wcześniejszych podpisów Johanna wraz z odciskiem pieczęci opłatkowej rzeszowskiego C.k Urzędu Cyrkularnego - link:
http://zmniejszacz.pl/zdjecie/2017/9/7/ ... M_6880.JPG
5. Odcisk pieczęci lakowej J. Hirschberga z Metryki Józefińskiej Rzeszowa (1787 r.) - link:
http://zmniejszacz.pl/zdjecie/2017/9/7/ ... 042_2a.jpg . Czy był to herb, czy tylko pieczęć urzędowa? Hirschberg posługiwał się nią tylko podczas swej bytności w Rzeszowie (ale dopiero odkąd został mianowany III komisarzem cyrkularnym - wcześniej nie); w Przemyślu - chociaż był tam już I komisarzem obwodowym - nigdy nie uwierzytelniał ją swoich podpisów. Również jego potomkowie nigdy jej nie stosowali. Nasuwa się pytanie: "dlaczego"?
6. W 1798 r. Johann Hirschberg został przeniesiony z Rzeszowa do Przemyśla i jednocześnie awansowany na stanowisko I komisarza cyrkularnego. Informacja o powyższym fakcie pochodzi z akt I Gimnazjum im. St. Konarskiego w Rzeszowie (AP Rzeszów, zespół nr 214, sygn. 141, s. 62v) - link:
http://zmniejszacz.pl/zdjecie/2017/9/7/ ... 0042aR.jpg . Ciekawe jest, że promocja Johanna zbiegła się w czasie z nobilitacją Elkana Hirschla w Wiedniu (3 III 1798 r.). Jeszcze bardziej interesujące jest, że w/w otrzymał od cesarza Francisza II predykat "Edler von Hirschberg". Elkan Hirschl pochodził z Humania na Ukrainie, przez wiele lat był dostawcą koni na dwór cesarski. Jego syn, (Karol) Samuel de Hirschberg, kontroler tabaczny w Królestwie Polskim, przeszedł w Warszawie na luteranizm w 1827 r. Póki co odsyłam do odpowiedniego tematu:
http://genealodzy.pl/PNphpBB2-printview ... rt-0.phtml (tam też link z wizerunkiem herbu Elkana Hirschla).
7.
Protokół odmian miasta Przemyśla z 1798 r. wykazał rodzinę Hirschbergów jako osoby narodowości "galicyjskiej" (
Gallicianni) - link:
http://zmniejszacz.pl/zdjecie/2017/9/7/ ... 6237-R.jpg . Johann najprawdopodobniej umiera w 1802 r. Ostatni znany dokument, który podpisał datowany jest na
19. Aug. 1802 (
Vom K. K. Kreisamt Przemisl / dem Dominio Krasiczyn fas. poN: 116/P / podpis:
Jo: Hirschberg (#) 1ter Kreiskommissär - Biblioteka Stefanyka we Lwowie, Archiwum dominium krasiczyńskiego, teka 901, s. 80).
8. Nie ma już obecnie żadnej pewności, czy H.v.H. w ogóle byli stanu szlacheckiego w momencie przybycia do Rzeszowa. Jeśli już wywodzili się ze szlachty, to najprawdopodobniej, w najlepszym razie, zagrodowej, wręcz "schłopiałej". Należy więc sądzić, że predykat nie kłamie - Johann Hirschberg przed 1777 r. albo mieszkał w Habelschwerdt albo jego rodzina posiadała tam prawa miejskie (vide: casus Josepha Hirschbergera, szewca z Bilej Vody / Weisswasser). Co ciekawe, do 1778 r. jednym z księży w rzk parafii w Bystrzycy Kłodzkiej był niejaki Gottfried Hirschberg(er). W grę wchodzi także możliwość związania H-gów z w/w miastem w czasach bardziej zamierzchłych.
9. Johann "rzeszowsko-przemyski" i jego domniemany brat Ignaz z Lubaczowa nigdy nie figurowali w Schematyzmach galicyjskich z przedrostkiem "von" przed nazwiskiem. Sam J. Hirschberg podpisy wał się przeważnie nast.:
Joannes Hirschberg (#) k:k: Kreis Commissaire (lub:
Commisarius Circuli),
J(o). Hirschberg (#) [i j.w. - MP] lub nawet [dwukrotnie - MP]
Jan Hirschberg (#) Kommissarz Cyrkularny, ale
zawsze bez "de" lub "von". Dopiero jego synowie w powyższych Schematyzmach... przedstawiani byli z w/w przedrostkiem (ale i tak nie zawsze - na początku służby bez, później - z "von").
Pozdrawiam,
Michał P.
P.S.: Część II i ew. następne - wkrótce.
Urzędnicy z rodziny Hirschberg v. Habenschwert w C.k. Galicji (1777-1918)